विचार

गंगादेवी राई १) बिषय प्रवेश प्रधान मन्त्री के.पी.शर्मा ओलीको सरकारले “समृद्ध नेपाल,सुखी नेपाली”को नारा दिएर शासन गरेको झण्डै एक बर्ष पुगेकोछ । तर भ्रष्टाचार, बेरोजगारी र महंगी यति बढेको छ कि नेपाली जनताले “दरिद्री नेपाल, दरिद्र नेपाली” भन्न थालेकाछन् । आज हिमाल, पहाड र तराईका गाउँ÷देहातका युवा पुस्त्ता बाबु आमाले समातेका हलो, कुटो, कोदालो समात्न छोडेर इण्डिया, मलेशिया, खाडी मुलुक, कोरिया, आदि देशहरुमा अदक्ष (गलकपष्ििभम) को रुपमा श्रम बेचिरहेका छन् । सरकारी आँकडा बताउँछ कि यस्तो श्रमिकको संख्या (भारतमा बाहेक) तीस लाखको हाराहारीमा छ । यिनीहरुले पठाएको विप्रेशण ९च्झष्तबलअभ) नेपालको एक चौथाई भन्दा बढी (२९ प्रतिशत) रहेको छ । राज्यको लागि नेपालको गरिबीको रेखामूनिको संख्या घटाउने यही मुख्य साधन भएको छ । सरकारको रोजगारीको कुनै भरपर्दा कार्यक्रम छैन ! नेपालमा किसानको हक, हित, अधिकारको कुरो र कृ

दयामराम पण्डित यति बेला नेपाली कांग्रेसलाई जीवन्त राख्न १४ औं महाधिवेशनको महासंग्राम चलिरहेको छ । २०७२ सालमा शेरबहादुर देउवाको नेतृत्वमा निर्वाचित केन्द्रीय नेतृत्वको पदावधि सकिएको डेढ वर्ष पुुग्यो । कांग्रेस विधानतः नेतृत्वलाई विधिवत् चार वर्ष, विषम परिस्थितिमा थप एक वर्ष, त्यसपछि अन्तिममा ६ महिना कार्य अवधि थप गर्न सक्ने कानुनी प्रावधान देखिन्छ । त्यो पनि कांग्रेसले भरपूर प्रयोग गरिसकेको छ । कांग्रेसले विधिको शासन अख्तियार गर्छ तर आफूू विधि र परिधिभित्र रहन्न भन्नेहरुले अड्कल काट्न थालिसकेका थिए । भदौको तेस्रो सातादेखि समग्र कांगे्रसजनका लागि वैधानिकताको प्रश्नचिह्न खडा हुँदै थियो । ढिलै भए पनि नेपाली कांग्रेस भाद्र १८ गतेदेखि १४ औं माहधिवेशनको मैदानमा उत्रेको छ । स्खलित कांग्रेस पार्टीलाई एकपटक पुनः नेपाली नागरिकका सामुु लोकसम्मत पद्धतिप्रति यो महासंग्रामले आफ्नो प्रतिबद्धता देखा

१४ भाद्र २०७८ पेशल आचार्य कुनै देश शासनमा कति सफल छ भन्ने कुरा त्यो देशले नियुक्त गर्ने राजदूतहरूले समेत इङ्गित गर्दछन् । हिजो नेपालमा हरेक क्षेत्रमा आफ्ना नीतिनियम र केही लक्ष्मण रेखाहरू थिए, जो–कोही शासकहरू ती डिमार्केसनहरू सितिमिति उलङ्घन गर्ने हिम्मत गर्दैनथे । यदि कसैले उलङ्घन गरिहालेमा ती पात्र सामाजिकरूपले तिरस्कारका पात्र हुन्थे । अब त्यस्तो जमाना रहेन । जमानाले पल्टा खायो । बहुरुपी रंग बदल्नमा जमाना खप्पिस छ । मुलुकमा बहुलवादको संस्कार र शासन छाएको छ । नेपाली कूटनीतिक इतिहासलाई गम्भीर अध्ययन गर्ने हो भने सात सालपछि नै मुलुकले विश्वका कतिपय देशसँग कूटनीतिक तथा दौत्य सम्बन्ध गाँस्न पुगेको पाइन्छ । पहिलो कूटनीतिक सम्बन्ध भएको देश बेलायत हो । खासगरी २००७ सालको सफल क्रान्तिपछि नेपालले कूटनीतिक क्षेत्रमा दह्रो पाइला चालेको पाइन्छ । राणा शासक श्री ३ जङ्गबहादुर राणा र चन्द्र शमशेरल

दामोदर तिमल्सिना भदौ १० अन्ततः नेकपा (एमाले) औपचारिक रूपमै विभाजित भएको छ। एमाले विभाजनको खास विवाद अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले दुई-दुई पटक संसद विघटन लगायतका प्रतिगामी हर्कत गरेकोमा गल्ती स्वीकार गर्ने कि नगर्ने र आफूले आफैंलाई सर्वेसर्वा र प्राधिकार ठानेको उनको महत्वाकांक्षा नियंत्रित हुने कि नहुने भन्ने नै हो। तर गल्ती स्वीकारेर एकताको पहल गर्नुको सट्टा अध्यादेश आउने भन्दैमा हतारहतार १४ जना सांसदलाई कार्बाही सिफारिस गर्नु ओलीको तर्फबाट एकलौटी पार्टी फुटको घोषणा होइन? विषय यति प्रष्ट हुँदाहुँदै पनि माधव नेपाल पक्षका भनिने तर ‘एकता पक्षधर’ भनेर नेपाललाई पार्टी विभाजनमा साथ नदिनेहरु ओलीसँगै लहसिए। त्यसैले उनीहरू नैतिकता नभएका, तमासे र अवसर छोप्ने पात्रका रुपमा सबैतिर चित्रित भएका छन्। ‘एकता पक्षधर’ ले मंगलबारसम्मको अल्टिमेटम दिएकोमा सोमबार नै ओलीको रातो कार्पेट पाइसकेका थिए। जुन हता

दुर्गाप्रसाद गौतम गत निर्वाचनमा एक्लै अविश्वासको प्रस्तावसमेत दर्ता गर्न नसक्ने हैसियतमा प्रमुख प्रतिपक्षीको भूमिकामा जनताले नेपाली कांग्रेसलाई आफ्नो जनमत दिएका थिए । आफ्नै अकर्मण्यताका कारण कांग्रेसको त्यो अवस्था हुन पुगेको हो । तर अहिले जोडबल नगर्दा पनि नेपाली कांग्रेस सत्तासीन हुन पुगेको छ । सरकारमा रहेर अनावश्यक दम्भ र अपारदर्शी क्रियाकलाप गरेकै कारण नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीप्रति जनस्तरमा नैरास्यता पलाई विश्वास कम हुन गएको यथार्थ हो । यही परिस्थितिले गर्दा सानो हैसियतमा खुम्चिन पुगेको नेपाली कांग्रेस यतिखेर सत्तामा पुगेको हो । यो अवसरलाई कांग्रेसले खेर फाल्नुहुँदैन । जनस्तरमा भने शेरबहादुर देउवाका अघिला चार कार्यकाललाई हेरेर खासै अपेक्षा रहेको देखिँदैन । यसका पछाडि प्रधानमन्त्रीका रुपमा देउवाका अघिल्ला कार्यकालमा धेरै विवादास्पद कार्यहरू भए । साँच्चै भन्ने हो भने, नेपालको संसदीय अभ्

प्रमोद प्रवाशी जे देखियो र जानीयो सो लेख्ने हो भने माधव नेपालले अहिले होइन अस्तिनै एमालेबाट विद्रोह गर्नु पर्ने थियो । कसैलाई मेरो कुरा तितो वा कसैलाई मिठो लाग्न सक्छ । तर, सत्य जे मलाई लाग्छ म त्यही लेख्छु किनकी साँचो डग्दैन झुठो टिक्दैन । एमालेको पछिल्लो कैरन हेर्ने हो भने माओवादी केन्द्र र एमालेको मिलन पछि बनेको नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) गठन भएदेखि तत्कालिन प्रधानमन्त्री केपी ओलीको अहंकार, दम्भ र हठ नाप्ने कुनै मिटर हुन्थ्यो भने त्यो मिटरनै पड्किने गरिको थियो । उहाँ नेकपाको अध्यक्ष र प्रधानमन्त्री हुनुहुन्थ्यो तर यति मात्र बन्नु भयो कि नेकपा भित्र पनि एमाले अनि एमाले भित्र पनि आफ्नो समूह त्यस भित्र पनि आफ्ना आसेपासे र जयजयकार गर्नेको मात्र । पार्टी फुटाउने अध्यादेश ल्याउनेदेखि पटक पटक संसद भङ्ग गर्ने काम नेकपाका अध्यक्ष र तत्कालिन प्रधानमन्त्रीले नै गर्नु भएको हो । लिपुलेकको न

बबि बस्नेत टिक्रा लहलौरा लुम्बिनी प्रदेशको राजधानी दाङ्ग जिल्लाको तुल्सिपुर उपमहानगरपालिका वडा न १६ मा अवस्थित एक सानो गाउँ हो।थारु समुदायको बाहुल्यता भएको यस गाउँमा ब्राहमण, क्षेत्री समुदायका मानिसहरुको पनि उतिकै बाख्लो बसोबास छ।भनाईमा चर्चा कमाएको स्मार्ट सिटि तुल्सिपुरबाट करिब करिब ६ किलोमिटर नजिक लहलौरा गाउँ विकासका दृष्टिकोणले हेर्दा भने त्यति स्मार्ट छैन।उपमहानगरपालिका भित्र पर्ने यो गाउँमा विकासका पुर्वधार नियाल्ने नै हो भने त्यस्तो हर्स मान्ने खालको विकास भएको देखिदैन।जनतामा हर्ष भन्दा निरासा बढि देख्न सकिन्छ। २०२२ सालमा राजा महेन्द्रविरविक्रम शाह र रानी रत्नराज्य लक्ष्मी देवी शाह घोडा सवार भई अमेलिया, जलकुन्टी, भोजपुर हुदै लहलौरा बाट तुल्सिपुर जाने खबर पाएपछी गाउँलेहरु बाटो खन्न गएका र राजा महेन्द्रविर विक्रम शाह र रानीरत्न राज्य लक्ष्मी शाह त्यहि बाटो भएर लहलौरा आई तुल्सीपुर

मणिकृष्ण श्रेष्ठ नेपालको संसद्मा पुगेका राजनीतिक दलहरु एमसीसीको प्रस्ताव पारित गर्न संसद्मा मौका खोज्दै छन् भने जनताको तर्फबाट विभिन्न संस्था, व्यक्ति र नयाँ राजनीतिक दलका व्यक्तिहरु एमसीसी राष्ट्रघाती भनेर विरोधमा धेरै लामो समयदेखि विरोध कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएका छन् । कोभिड–१९ को २०७८ वैशाख १६ देखि असार २१ सम्म कडारुपमा लकडाउन लागू भएयता श्रावण १२ गते २०७८ वि.सं. मा माइतीघर मण्डलामा जम्मा भएर विरोध कार्यक्रम गरेका छन् । एमसीसीको पूर्ण नाम मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन हो । यो हेर्दा कुनै संस्थाको प्रस्ताव मात्रै हो जस्तो देखिन्छ । तर प्रस्तावमा ५५ अर्ब रुपियाँ नेपालको लागि विद्युतीय ट्रान्समिसन लाइन खडा गर्ने र त्यसलाई आवश्यक बाटो बनाउने भन्ने बुझिन्छ । तर यो प्रस्तावसँगै उल्लेख भई आएका अन्य बुँदाहरु यस्ता छन् कि ती बुँदा पढ्दा राष्ट्रप्रेमी प्रत्येक नेपाली झस्किने गर्छन् । किनकि त

२०७८, साउन २७ परिवर्तनको संबाहक माओवादी हारेर शान्तिप्रक्रियामा आएको र बाध्यतापूर्वक लोकतन्त्र स्वीकारेको ओली गुटीय आक्षेपलाई जवाफ दिनेक्रममा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डले माओवादी आन्दोलन आगो हो र योसंग नखेल्न भनेको प्रसंगमा समेत ओलीले कुतर्क गरेका छन। उनले भनेजस्तो दुई बाल्टी पानीले त्यो आगो निभ्ने भए न संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र,नेपाल हुनसक्थ्यो। न समाजवादको लक्ष्य बोकेको संबिधान जारी हुनसक्थ्यो। न ओली प्रधानमन्त्री नै हुन पाउँथे। बरु यो परिवर्तनलाई नामेट पार्ने गरी आगोसंग खेल्न खोज्दा यतिबेला कुन स्तरको झड्का खानुपर्‍यो, व्यक्त गर्न नसके पनि उनको मनले पक्कै राम्ररी चेतेको छ। हुन त आफैंले अकारण दुईदुईचोटी घाँटी निमोठेको संसदको रोष्टममा उभिएर दम्भ र उपदेश दिन मान्छेलाई लाज लाग्नुपर्ने हो। तर लाजनै पचाएपछि कस्को के लाग्छ ररु निर्वाचित संस्था सिध्याएर अकण्टक सत्ताभोग गर्ने आफ्नो

२०७८, साउन १९ देवीदत्त शर्मा ओली प्रतिगमनको पतनसँगै पाँच दलीय/पक्षीय मोर्चाबाट काँग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री चयन भएका छन् । र, गठबन्धनका तर्फबाट सुरुमै सानो मन्त्रीमण्डल बने पनि झण्डै तीन हप्तासम्म सरकार विस्तार हुन सकेको छैन । एमाले माधव नेपाल समूहको अलमल र जनता समाजवादी पार्टीको पार्टी आधिकारिकता विवादले मन्त्रीमण्डल बिस्तारमा ढिलाइ भए पनि अब आजभोलि नै बिस्तार हुने पक्कापक्की छ । माधव नेपाल समूह सरकारमा नजाने देखिएको छ भने जसपा विवादमा प्रतिगमनबिरोधी उपेन्द्र यादव पक्षले आधिकारिकता पाइसकेको छ । गठबन्धनको अर्को घटक राष्ट्रिय जनमोर्चाले त मन्त्री नखाने घोषणा गरिसकेको छ । केपी ओलीले लादेको प्रतिगमन र बेथितिले प्रणालीप्रति नै निराश भएका जनतालाई संसदको कार्यकाल पुग नपुग डेढ बर्ष बाँकी रहेको अवस्थामा एक चुस्त र गतिशील सरकार दिनु गठबन्धनको प्राथमिक कार्यभार हो । प्रधानमन्