विचार

कोरोना भाइरसको महामारीले विश्वलाई आक्रान्त बनाइरहेको छ । यस अघि कहिल्यै नव्यहोरेको संकट विश्व समुदायले कोभिड १९ रोगका कारण व्यहार्नु परेको छ । ठुलठुला शक्ति राष्ट्रहरु त्राहिमाम भएकाछन् । डिसेम्बर ३१–२०१९ मा चिनमा पहिले पटक देखा परेको कोरोना भाइरसका कारण विश्वमा हालसम्म ५ लाख ७१ हजार ५ सय ७५ जनाले ज्यान गुमाइसकेका छन् भने रोगको संक्रमण १ करोड ३० लाख ३६ हजार ६ सय १२ जनामा देखिएको छ । नेपालमा हालसम्म १६ हजार ८ सय १ जनामा संक्रमण देखिएको छ भने मृत्यु हुनेको संख्या ३८ पुगिसकेको छ । यो क्रम बढ्दो छ । यसको नियन्त्रणको एकमात्र प्रभावकारी उपायका रुपमा लकडाउनलाई अभ्यास गरिएको छ । यसै क्रममा नेपालले पनि गएको चैत्र ११ गतेदेखि लकडाउन पालना गरिरहेको छ । कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट उत्पन्न परिस्थितिले विश्व अर्थ तन्त्रमा नराम्ररी प्रभाव पारेको छ । कयौ मुलुलकहरुको अर्थतन्त्र तहस नहस भएको छ भने हाम्रो जस्त

हल्का निराशमा कमेरेडले सोधे — के हाम्रो पार्टी अब पक्कै फुट्छ त कमरेड ? कमरेडले पनि हल्का क्रान्तिकारी शैलीमा भने — यो वैचारिक पतनको अन्तिम चरणमा देखिने संकट हो, भौतिकवादी विश्वदृष्टिकोणले भन्ने हो भने , यो पार्टी न जोडिएको थियो, नजोडिन्छ न फुट्छ नि । उनले थपे यसलाई तपाईले सार र रुपको पक्षमा गंभीर मुद्रामा गएर बुझ्न सक्नु हुन्छ। पहिलो कमरेड अक्क न बक्क भए, उनी सामान्य तर कट्टर क्रान्तिकारी पार्टीका समर्थक थिए । दोस्रा कमरेड त्यता पटि पनि बसिबियालो खेती धन्धा चलाउन दुईचार शब्द रटेर प्रबेश लिएका उनी भन्दा जान्ने कार्यकर्ता थिए । दोस्रा कमरेडको उत्तरले रन्थनिएका पहिला कमरेडले फेरि दोस्रा कमरेडसँग जिज्ञासा राखे — होइन हाम्रो पार्टी फुट्छ कि फुट्दैन भनेको एउटा पक्का कुरो त होला नि ?दोस्रा कमरेडले निधार चाउरी पारेर भने— तपाई एउटा कुरा जान्न पछि पर्नु भएको रहेछ, अहिले पार्टीमा बौद्धिकहरुको जमा

कमल मिश्र नेपाली भुमि लिपु लेक लिम्पियाधुरा र कालापानी लाई समेटेर नक्शा जारी गर्न के, पी, ओली लाई सचिवालय को वैठकमा दवाव दिएर निर्णय गराउँदा पनि आनाकानी गर्ने अनि अहिले वामदेव गौतम, झलनाथ खनाल, माधव नेपाल, प्रचण्ड र नारायण काजी श्रेष्ठ को प्रस्ताव र निर्णय अनुसार वल्ल वल्ल नक्शा नक्शा जारी गर्ने नेपाल सरकार का वर्तमान प्रधानमन्त्री के पी ओली ले जस चाहिं एक्लै लिएर राष्ट्रवाद को पगरी आफुमात्र भिर्न मिल्छ र? म कसैको समर्थक र कोहीको विरोधी होईन । मलाई राजनीति संग मतलव पनि छैन। मलाई माधव कुमार नेपाल र प्रचन्ड ले अलि अलि चिन्नूहुन्छ। तर, प्रधानमन्त्री श्री के पी शर्मा ओली संग त मेरो तिनपुस्ते नै होला र म पनि उहाँ र उहाँको पारिवारिक र राजनीतिक अवस्था राम्ररी थाहा पाउँने एक झापाली हुँ।अनि महाकाली सन्धि पास गराउने ओली माधव गुटको विरोध गरीर गरी पार्टी विभाजन हुँदा पनि एमाले मै वसेको मलाई २०५६सालमा

लेख्न हामीलाई पनि आउँछ, बोल्न हामी पनि जान्दछौँ । तिमी एक घण्टा निरन्तर बोल्न सक्छौ भने हामी एघार घण्टा सम्म पनि बोली रहने क्षमता राख्दछौँ ।तर, तिम्रो जस्तो सुनलाई नुन र नुनलाई सुन बनाएर होइन जे हो त्यही विषय निरन्तर बोल्ने हामीसँग वाक कला पनि छ अनि लेखनको कला पनि छ । तर, सामान्य पत्रकारिताको आधारभूत जानकारी सम्म नभएर तिमी जस्तो समाज र सामाजिक पक्षलाई प्रदुषण गराउने काम हामी कहिल्यै पनि गर्दैनौँ किनकी हामी पत्रकारिता गर्छौ , किनकी हामीसँग के बोल्ने र के नबोल्ने भन्ने ज्ञान,बुद्धि र विवेकको पत्रकारिता छ । संचारलाई संहारको बाटोमा होइन हामी शान्ति, समृद्धि र शालिनताको यात्रामा अघि बढाउन पर्छ भन्ने पत्रकारिताको जगबाट हुर्केका हौँ ,किनकी हामी नेपाली पत्रकार हौँ । भारतीय मिडियालाई हेक्का रहोस र चेत पनि खुलोस मानिसलाई उल्लु बनाउन हजार पटक ढाट्न सकिएला तर सधै मूर्ख बनाईरहन संभव हुदैन । हाम्रो पत्

- कुमार शाह २०७७ असार २४ के नेपाल ‘नयाँ इजरायल’ बनाइँदै हो ? यो प्रश्न जति आश्चर्यलाग्दो छ,त्यत्तिकै गम्भीर पनि छ । नेपाल आफैमा एक स्वतन्त्र, सार्वभौमसत्ता सम्पन्न र कहिल्यै पनि उपनिवेश नभएको देश हो । तर यो एक्काइशौं शाताब्दीको पूर्वाद्र्धमा आइपुग्दा प्रत्यक्ष अमेरिकी फौजी उपनिवेश बनाइने दिशातिर डोर्याइएको छ । सत्तासीन शासकहरुले गरिरहेको धर्म परिवर्तन, त्यसको सार्वजनिक अभ्यास, स्थानीय स्तरमा व्यापक क्रिश्तानीकरण र अमेरिकी धार्मिक, राजनीतिक तथा फौजी रणनीतिको जबर्जस्त कार्यान्वयनको दबाब आदिले जनमानसमा उठेको यस प्रश्नलाई यथार्थमा परिणत गर्दै लगिरहेको छ । पहिले अरब क्षेत्रमा इजरायल भन्ने देश नै अस्तित्वमा थिएन । तर त्यो यस्तै आन्तरिक संकट र अमेरिकी पहलमा प्यालेष्टिनीहरुको सार्वभौमसत्ता खोसेर सन् १९४८ मा इजरायली नामाकरण गरिएको थियो । सन् १९४५ को डिसेम्बरमा दोस्रो विश्व युद्धको अन्त्य

- प्रकाश शाही विश्वभर अहिले कोरोना महामारी व्याप्त छ । यसको असर समाजका हरेक क्षेत्रमा अत्यधिक रूपमा परेको छ । उद्योग, कलकारखाना, व्यापार, होटेल, रेस्टुरेन्ट, बैङ्क, खेल, मनोरञ्जनजस्तै संसारभरका सबै विद्यालयहरू पनि यसको प्रभावबाट आक्रान्त छन् । हाम्रो देश पनि यसबाट अछूतो रहने कुरा भएन । यहाँका सबै तहमा (स्कुल, क्याम्पसलगायत अन्य) गरी करिब नब्बे लाख विद्यार्थी अहिले बिदामा घरमै आराम गरिरहेका छन् । यो अत्यधिक आराम र घरभित्रको बसाइले सबै तहका विद्यार्थीमा कुनै न कुनै मनोवैज्ञानिक समस्याहरू देखिँदैछन् जसको प्रत्यक्ष–परोक्ष असर हाम्रो समाज र राष्ट्रले भोग्नु पर्ने नै छ । यो फरक पाटो भयो । यसो हुनुमा अहिले नै को–कति जिम्मेवार छ भन्ने विषयमा धेरै चर्चा नगरौँ तर यो भने पक्कै हो– यस किसिमको समस्या निम्तिनुमा राज्यको कोरोना महामारीप्रतिको गलत बुझाइ र त्यसपछिका राज्यका कतिपय व्यवहारहरूले काम गरेको

रमेश भट्टराई ‘सहृदयी’ क्रुर शासक हिटलरले एकपटक एउटा कुखुरोआफ्नो सभामा लिएर आएछन् । त्यस कुखुराका प्वाँखलाई उनले एक–एक गर्दै उखेलेर प्वाँखविहीन पारिदिएछन् । त्यसपछि उड्न नसक्ने त्यो कुखुरोलाई हलमा छोडिदिएर चारो छर्दै बिस्तारै अघि बढेछन् । त्यो बिचरा कुखुरो चारो खाँदै हिटलरको पछि–पछि लागेछ ।यो दृश्य सभामा उपस्थित सबैले देखिरहेका थिए । त्यसपछि हिटलरले सभालाई सम्बोधन गर्दै भनेछन्, ‘जनता भनेका पनि यस्तै हुन् । अलिकति लोभ देखाइदिएपछि सबै कर्तुतलाई बिर्सेर पछि लाग्न थालिहाल्छन् ।’ प्रश्न उठ्छ– के हामी पनि त्यही कुखुरोजस्तै जनता त होइनौँ? कुरा राजनीतिगत रङ्गमञ्चको हो । सत्तारुढ दलनेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) भित्र व्यक्तिगत इगो साँध्नका लागि चलेको स्वार्थको लडाइँले देशको स्वाभिमानमा नै आँच आउने सम्भावना बढेको छ । पार्टी फुटाउने र कुर्सी जोगाउने रणमा अहिले कृषकलाई सलहले पीडा दिएजस्तै कार्यकर

- अनिल शर्मा २०७७, २१ असार संसद्वादले नेपालमा फेरि आगो झोसेको छ । यो आगजनी गर्ने केपी वली कि प्रचण्ड ? बहस चलिरहेको छ । यो आगो झोस्ने मुहान अर्थात् प्रेरक शक्ति व्यक्ति कि व्यवस्था ? यस्तो बहस पनि चलिरहेको छ । यही बहसमा केन्द्रित भएर समकालीन राजनीतिक अस्थिरताका विषयमा चर्चा गरिनेछ । २०४६ साल चैत २४ गते नै पञ्चायती व्यवस्थाका विरुद्ध निर्णायक दिन थियो । त्यो दिनको जनताको नारा गणतन्त्र थियो । तर काङ्ग्रेस र ‘वाम’ मोर्चाले चैत २६ गते राती नारायणहिटी दरबारमा गएर जनताको नारा अस्वीकार गर्दै राजतन्त्रात्मक बहुदलीय व्यवस्था लादे । त्यही व्यवस्थाले २०४८ सालमा संयुक्त जनमोर्चाद्वारा आयोजित शान्तिपूर्ण जनप्रदर्शनमाथि व्यापक दमन गर्यो । काठमाडौँमा नै चार दर्जनभन्दा बढी नागरिक मारिए । दण्डित हुनुपर्ने, गरिनुपर्ने तत्कालीन गृहमन्त्री शेरबहादुर देउवाले उक्त हत्याका विषयमा मानवअधिकारकर्मीहरूले

कमल मिश्र तस्माद् गुरुं प्रपद्देत जिज्ञासु स्श्रेय उत्तमम्। शाब्दे परे च तिष्णातं ब्रह्हाष्युपशमाश्रयम्।। शास्त्र शिरोमणि श्रीमदभगवद को एकादश स्कन्द, तेस्रो अध्यायको एक्काइसौं श्लोक मा वताईए अनुसार जीवात्मा लाई परमात्मा भगवान संग साक्षात्कार गराउन सक्ने भक्तिरस द्वारा ओतप्रोत भगवद स्वरुप शोत्रिय, ब्रम्हनिष्ठ सदगुरुदेवका श्रीचरणमा ब्यास जयन्ती का रुपमा समेत परिभाषित आजको दिब्य दिनस् गुरु पुर्णिमा को पावन अवसरमा सतकोटी प्रणाम नमन अर्पण गर्दै सम्पूर्ण सदगुरु चराणानुरागी महानुभाव अनि प्रियजनमा गुरु पुर्णिमा को हार्दिक, भक्तिमय शुभकामना व्यक्त गर्दछु । प्रिय तत्व जिज्ञासु धर्मानुरागी महानुभाव, भगवान का ज्ञान अवतार गुरु वेद ब्यास पराशर ऋषि र मत्स्यकन्या पूत्र रुपमा यो धराधाममा अवतिर्ण भ एको दिनका रुपमा मनाईने आज को बेद ब्यास जयन्ती लाई नै हाम्रो सनातन वैदिक धर्ममा गुरु शिस्य परम्परा

थाहा छैन ,यो नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) भन्ने पार्टी कति कम्युनिष्ट विचार, सिद्धान्त र दर्शनले निर्देशित छ । तर, यति चै पक्का भएको छ यो पार्टीमा विचारको बहस होइन जुँगाको कमाल द्धन्द चलेको छ भनेर । युद्ध, आन्दोलन, नारा जुलुषबाट आजित भएका थिए नेपाली जनता । सधैको अल्मतको सरकार , यो अल्पमतको सरकारका नाममा तर मार्नेहरुलाई कुनै समस्या थिएन । तर, जनतालाई भन्ने एउटा बहाना थियो,स्थिर सरकार भएन र देशले बिकास र निकास पाएन भनेर । पञ्च, काँग्रेस, गठबन्धनबाट वाक्क भएका जनताले उ बेलको एमाले र माओवादी मिल्छौँ भने पछि ढाँटको निम्तो खाईपत्याउन भनेर भोट हाले जिताए पनि । अब केही होला कि भन्ने छिपछिपे र धिपधिपे आश थियो आम जनतामा । त्यो बेलाका दुई पार्टीले आफुहरु एक बन्ने भने , पार्टीको नाम पनि राखे नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी ( नेकपा) सरकार पनि बनाए , जनतामा आश बाँकी थियो । झण्डै दुई तिहाईको सरकार त्यसमा प