सृजनाको चौतारी

७ असोज २०७७ बिर्तामोड । कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्री घनश्याम भुसालले पत्रकार तीर्थ सिग्देलद्वारा लिखित पुस्तक ‘एकदिन’ समय–कथा जीवन, यात्रा र भोगाइको विमोचन गरेका छन् । झापाको बिर्तामोडमा आयोजित एक कार्यक्रमका बीच मन्त्री भुसालले सो पुस्तक विमोचन गरेका हुन् । पुस्तक विमोचन हरेक लेखकले समयको भाषा बोल्ने बताउँदै मन्त्री भुसालल भने, ‘आजको पिँढीले लेखेको कुराले समयको भाषालाई भोलिको पिंढीलाई बताउँछ ।’ लेखन कार्य एउटा बौद्धिक र समयको भाषा बोल्ने कुरा भएकाले मन्त्री भुसालले लेखकलाई धन्यवाद दिए । पत्रकार सिग्देलद्वारा लिखित पुस्तक एक दिन १ सय ५२ पृष्ठको रहेको छ भने विभिन्न १४ वटा लेखमार्फत जीवन, यात्रा र भोगाईहरुलाई लेखकले पुस्तकमार्फत् प्रस्तुत गरेका छन् ।

गजल म त आफ्नै गजल भित्र रमाउन खोज्छु दुःख गरि आफ्नैपनमा कमाउन खोज्छु । जतिसुकै अवसर अनि मौकाहरू पनि सत्यताको सिँढी चढी समाउन खोज्छु । मलाई धनको लोभ छैन शुध्द मन भए मात्र साथीसंगी धेरथोर जमाउन खोज्छु । अनन्तको आकाशबाट थोरै शब्द टिपी तुनामुना गजल बुनी ब्युझाउन खोज्छु । बिसंगति बिकृतिलाइ चिरफार गर्दै सभ्य शिष्ट राम्रो समाज बनाउन खोज्छु ।

कविता - अशोक सुवेदी   यो त प्रस्टै देखियो– तिम्रो उल्लासमा मेरो विनास हुने रहेछ तिम्रा पेट अघाउँदा मेरो पेट भोकै हुने रहेछ तिम्रो आङ ढाकिँदा मेरो आङ नाङ्गै हुने रहेछ ! नत्र किन यस्तो बीभत्स दृश्य देख्नुपथ्र्यो दुनियाँले– तिम्रो शिरमा हेलिकोप्टरबाट पुष्पवर्षा भइरहँदा मेरो शिरमा लाठी र बुट–वर्षा भइरहेको ! तिमीले मुलुक गणतन्त्रमय भयो भनेका छौ भन्न त मैले पनि त्यही भनेर रगत रोपेको थिएँ । तिमी गणतन्त्रका पक्षमा नहुँदानहुँदै तिम्रो जीवनमा गणतन्त्र फल्यो भनौँ तालुमा आलु फल्यो मेरो जीवनमा भने फलिरहेछ अझै फासिवादी दुष्चक्र र कहर । तिमीले तिम्रो संविधानमा मुलुक समाजवाद उन्मुख भयो भनेका छौ हुनत मैले पनि समाजवादकै लागि बगाएको हुँ रगत र गुमाएको हुँ घरको मूलीलाई वर्गयुद्धमा तर आज हट् घोडा हट् गरिरहेका छौ तिमी र तिम्रो समाजवादी घोडाको टापले झनै थिचिरहेछ मलाई भुइँमा

पत्रसाहित्य - भक्तबहादुर श्रेष्ठ प्रिय रुकू, आज म तिमीलाई जातपातको कसरी उत्पत्ति भयो भन्ने बारेमा लेख्दैछु । पहिले त कुनै जातभात थिएन । त्यस बेला कसैलाई युद्धको सञ्चालन र सुरक्षाको काममा चुनेर अधिकार सुम्पिइन्थ्यो । कसैलाई ऋतुहरूको बारेमा विचार गर्ने, बाढी र नदीको गति जान्ने– जसले सामाजिक, आर्थिक प्रगतिलाई गति दिन सकोस् । जिम्मा दिएपछि तिनीहरू नै क्रमशः क्षेत्री, ब्राह्मण हुनगए । पहिलेका पत्रमा पनि यसबारे केही लेखिसकेको छु । बाँकी सबै वैश्यहरू थिए । जनसङ्ख्या बढ्नुको साथसाथै उत्पादन र उत्पादनको साधनहरूको वृद्धि र विनिमय–व्यापारले मानिसलाई विभिन्न पेसामा विभाजित गरेपछि वर्णव्यवस्थाको उत्पत्ति भई जातको उदय भयो । त्यस बेला जातहरू छुट्टिनुको मतलब आफ्नो पेशालाई बुझाउनु थियो र जसले जे काम गर्दथे त्यो त्यही वर्ण वा जातको हुन्थ्यो । एउटै बाबुका दुई छोराहरू पनि विभिन्न जातभात, वर्णका हुन्थे

कविता माथि शिरमा टलटल टल्कने हिमालको स्वच्छ पानी निलो ताल अनि पोखरी रमणीय छन् प्रकृतिका खानी तराईका खेतमा लहलहाइ चम्कने अन्नका छन भकारी बेँसीका फाँट फलफूल मिठा फल्दछन ताजा तरकारी । मेरो देशको चमक मिठो पहाड पाखा छन् उज्यालो हरिया वन छन रनघन सुरम्य छागा झरना छन नौलो नेपालीहरूको हँसिलो मुहार दिन्छन मिठो मुस्कान गुम्बा मन्दिर चर्च मस्जिदहरूले मेटाइदिन्छन थकान । भाषाका भित्र छन अनेकता यहाँ पाइन्छन् मिठोपन भेषका अनेकता देखेर मन यो फुरूङ्ग हुन्छ झन्झन पुर्खाको इतिहास पढेर छाती यो आनन्दमा फुल्दछ हिमाल हाँसेर पहाड खुल्दिदा तराईमा धान झुल्दछ । गीतमा मोहनी सारंगी मादल अनेक छन लोकभाका रीतमा रमाइला रिवाजहरू छन रमाइला छन पाखा गर्व छ खुशी छौँ हामी यही माटोमा चन्द्रसूर्य उचाली परिश्रम गरेर नवरत्न जोडेर लौ मिली बाँचौ नेपाली ।।

गजल चट्टान फोडी देउ मलाई तामा फलाम पित्तल सुन जंगल झोडी देउ मलाई न्यानो छहारी शीतल जुन । यो तिम्रो सामिप्यता मलाई स्वाद योग्य बनोस सधै अलिनो तोडी देउ मलाई मिठो परिकार सँगै नुन । नआओसमनमा कहिल्यै मडारिने बिषका बादल खुशीमा मोडी देउ मलाई नपरोस म कहिल्यै रून । केवल तिम्रो मात्र बनौ यो जीवनका हरेक पलमा मायामा जोडी देउ मलाई कसैले न सकोस छुन । दुरमा गए पनि मनलाई तिमी सँगै बाधी राखेर छायामा छोडी देउ मलाई

गजल म त गाउँमा बस्छु कान्छा गाउँ कै परेँ छोरी घाँस काट्न जान्छु कान्छा बोकी नाम्लोडोरी । गाइ भैंसी भेडा बाख्रा खेती मेरा साथीहरू मिलीजुली छर्छु कान्छा बारीभरि गहुँ तोरी । मेलापातमा रमाइलो छ उस्तै सहपाठी तीनै सँग खेल्छु कान्छा भन्छन् मलाई गोरी । डोको डालो फुरलुङ नाम्लो सँगै घुम ओडी जीवन जिउछु कान्छा म त मिठो सपना कोरी । रोग भोक शोक अनि समस्या र संकट सँग मुकाबिला गर्छु कान्छा आएभने खोज्दै जोरी ।।

कवि तारा पौडेलको सुन्ने कविता

कविता प्रा.डा.जगदीशचन्द्र भण्डारी मन किन किन आजभोलि मलाई जिस्किन मन लागिरहेछ तिनको उन्माद तिनको र उस तिनको चुरिफुरी उडाउन मन लागिरहेछ तिनका दरबार तिनका सिंहदरबार उच्च टार टार सबै सबै जलाउन मन लागिरहेछ किन किन यतादेखि उतासम्म उतादेखी यतासम्म भत्काउन मन लागिरहेछ धेरै भयो भित्र भित्रै उकुसमुकुस भैरहेछ छट्पटी र उद्विग्न भैरहेछ तिनको संसारमा आगो लगाउन मन लागिरहेछ एकचोटी ननिभ्ने आगो झोस्न मन लागिरहेछ र साँच्चिकै तिनको स्वर्गमा एउटा निर्मम विद्रोह बोल्न मन लागिरहेछ प्रमिथस स्पाटार्कस गङ्गालाल इच्छुक चुनु च्याङ्वा शारदा यस्तै यस्तै बन्न मन लागिरहेछ र तिनको महल गर्ल्यामगुर्लुम पार्न मन लागिरहेछ समयको त्रासदी इतिहासको कामदी सबै नै अन्त्य गर्न मन लागिरहेछ त्यो तिम्रो जाली तमसुक जस्तो संविधान नामको लिखत च्यातचुत पारी कुनै खण्डहरम

गजल कोभिडको कहरले स्कुल आएन बाबू तिमी सँग खेल्न चल्न पाएन बाबू । बाल दिवस गयो सधै खुसी हुन्थ्यौ यसपाली रमाइलो ल्याइ छाएन बाबू । मिठा थिए जवाफ तर्क खेलहरु जितेर हास्दै चकलेट खाएन बाबू । बिजेता बनी ताली गडगडाउदै प्रमाणको पत्र माला लाएन बाबू । फेरि फर्की आउलान् हाम्रा ती दिनहरु यस्तै भयो अहिले गीत गाएन बाबू । कोभिडको कहरले स्कुल आएन बाबू तिमी सँग खेल्न चल्न पाएन बाबू । बाल दिवस गयो सधै खुसी हुन्थ्यौ यसपाली रमाइलो ल्याइ छाएन बाबू । मिठा थिए जवाफ तर्क खेलहरु जितेर हास्दै चकलेट खाएन बाबू । बिजेता बनी ताली गडगडाउदै प्रमाणको पत्र माला लाएन बाबू । फेरि फर्की आउलान् हाम्रा ती दिनहरु यस्तै भयो अहिले गीत गाएन बाबू ।