स्वास्थ्य

तस्बीर स्राेत डेलीमेल अनलाइन (तस्बीर श्यामश्वेत गरिएकाे छ ) काठमाडौं,  । एउटा स्तब्ध बनाउने भिडियो जसमा एकजना शृङ्खलाबद्ध चुरोट तान्ने (चेन स्मोकर) को फोक्सो कालो भएको देखाइएको छ । ५२ वर्षीय एक चिनियाँ बिरामीले मृत्युपछि आफ्नो फोक्सो दान गर्ने सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नुभएको थियो । मृत्युपछि चिकित्सकले शल्यक्रिया गरेर अर्को ब्यक्तिमा प्रत्यरोपणका लागि फोक्सो निकाल्दा आफैं चकित भए । उक्त सुविधा दिने अस्पतालका उपाध्यक्ष समेत रहनुभएका प्रत्यारोपण विशेषज्ञ डाक्टर चेनले शल्यक्रियाको नेतृत्व गर्नुभएको थियो । उहाँले भन्नुभयो, “मृत्यु अघि बिरामीले सीटी स्क्यान गराएइको थिएन, उहाँको ‘ब्रैन डेड’भएको घोषणा गरियो, लगत्तै उहाँको फोक्सो दान गरियो ।” “प्रारम्भिक अक्सिजेनेशन सूचकाङ्क ठीकै थियो, तर हामीले दान गरिएको अङ्ग काटेपछि प्रत्यारोपण गर्न नसक्ने महसुस गर्यौं”, डाक्टर चेनले थप्नुभयो – हामी चिनीयाँ

प्रतीक्षा रिजाल स्वास्थ्य अति संवेदनशील क्षेत्र हो। मानव जीवनसँग जोडिएर आउने यस क्षेत्रमा हुने लापरबाहीको बारेमा भने धेरैलाई थाहा नै हुँदैन। हाम्रो स्वास्थ्य क्षेत्रमा आज मनपरीतन्त्रले बास गरेको छ। जन्मिनु अगावै आमाको कोखमा रहेको शिशुलाई पनि आवश्यकता हुन्छ स्वास्थ्य। मानिसको सबैभन्दा ठूलो धन भनेको नै स्वास्थ्य हो। तर देशका हरेक देशवासीलाई स्वास्थ्यको पहुँचमा राख्ने र सहज रुपमा स्वास्थ्य उपचार दिलाउने कुरा भाषणमा मात्र थिए, छन् र हुने छन् भन्दा फरक नपर्ला। देश बन्नको लागि देशका नागरिक स्वस्थ रहनु पर्छ। स्वस्थ रहनको लागि चेतनाले मात्र पुग्दैन। यसको लागि आवश्यक हुन्छ, स्वास्थ्य सुविधा। जसमा स्वास्थ्य चौकी, प्राथमिक उपचार केन्द्र, अस्पताल, सुविधा प्रदान गर्ने दक्ष जनशक्ति, उच्चस्तरीय प्रविधि, औषधि र सामग्री पर्छन्। तर के यी सबै छन् त स्वास्थ्य सुविधा प्रदान गर्ने ठाउँमा? यो प्रश्नको उ

काठमाडौं- सामान्यतया मानिसले आफ्नो जीवनकालमा धेरै पटक टाउको दुख्ने समस्या भोगिरहेको हुन्छ। विश्व स्वास्थ्य संगठनका विभिन्न प्रतिवेदन अनुसार पनि टाउको दुखाइ मानिसले भोग्ने स्वास्थ्य समस्यामध्ये प्रमुख पाँच समस्याभित्र पर्दछ। टाउकाको दुखाइ पनि विभिन्न प्रकारका हुन्छन्। केही टाउको दुखाइ समान्य हुन्छ भने केही गम्भिर हुन्छ। सामान्य टाउको दुखाइ केही समयपछि निको हुन्छ भने गम्भिर दुखाइले थुप्रै समस्या निम्त्याउन सक्छ। टाउकाको सम्बन्ध शरिरका विभिन्न अंगसँग हुने भएकाले टाउको दुखाइमा शरीरका अन्य अंगको भुमिका पनि रहन्छ। भर्खरै सार्वजनिक भएको एक सर्वेक्षण प्रतिवेदन अनुसार टाउकाको गम्भिर दुखाइका कारण १५ दशमलव २ प्रतिशत नेपालीको काममा समस्या पर्ने गरेको छ। ‘गम्भिर रुपमा टाउको दुख्ने समस्या भएका कारणले गर्दा १५ दशमलव २ प्रतिशतले घरायसी काम गर्न अथवा काममा जान समस्या पर्ने गरेको छ,’ प्रतिवेदनमा भन

‘गाइले जथाभावीको पानी खान्छ, उसको पिसाव अमृत, हामी मिनिरल पिउछौ, हाम्रो पिसाव चाही नराम्रो ? मनोज श्रेष्ठ 'हाम्रो घरआगन दिसापिवमय छ घिन नमानिदिनुहोला' ललितपुर चापागाउँ मुन्तिर डोलाहिटीको एउटा घर अगाडि यस्ता थुप्रै कुराहरु लेखिएका छन् । त्यो बाटो हिड्नेहरु प्राय यी कुराहरु पढ्छन । अलिक मन छोयो भने भित्रै गएर सोधपुछ पनि गर्छन । झट्ट पढ्नेहरु घिनाउछन तर धेरैले यसबारे वुझ्न खोज्छन । हो, कृषि विज्ञ डा.मदन राईको घर अगाडि लेखिएको यो एउटा स्लग मात्रै हो । उनको घर वरिपरी यस्ता कुराहरु कति छन, कति । शौचालयभित्र पनि यस्ता थुप्रै कुरा पढ्न र सिक्न सकिन्छ । यो संवददाता उनको घर पुग्दा उनी ल्यापटपबाट स्काइपमा कुरा गरिरहेका थिए, भर्खरै खाटाङमा स्थापना गरेको कृषि स्कूलका पदाधिकारीसंग । हामी पुग्नासाथ उनले कुरा छोट्याए । अनि, कुरा सुरु भयो । उनले बनाएको कार्यालयमा पुस्तक सिडीका थाक थुप्रै थिए । भुइमा

काठमाडौं- विश्व स्वास्थ्य संगठनको मापदण्ड अनुसार एक व्यक्तिले एक दिनमा ५ ग्रामभन्दा बढी नुन खान हुँदैन। तर, भर्खरै सार्वजनिक भएको एक सर्भेक्षण अनुसार नेपालीहरुले उक्त मापदण्डभन्दा झण्डै दोब्बर मात्रामा नुन खाने गरेको पाइएको छ। नेपाल सरकार र विश्व स्वास्थ्य संगठनको आर्थिक र प्राविधिक सहयोगमा नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्ले गरेको नेपालमा नसर्ने रोग सम्बन्धि जोखिम तत्वको सर्भेक्षण ९स्टेप्स सर्भे०ले उक्त तथ्यांक देखाएको हो। सर्भेक्षणअनुसार नुन खानेमा महिलाभन्दा पुरुष अगाडि रहेका छन्। पुरुषले हरेक दिन ९ दशमलव १ ग्राम र महिलाले ८ दशमलव ७ ग्राम नुन खानेगरेको सर्भेक्षण प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। सर्भेक्षणमा नुन सेवनको मात्रा स्पट युनि परिक्षणका आधारमा निकालिएको हो। सर्भेक्षण देशभरका १५ देखि ६९ वर्ष उमेरका ५ हजार ५ सय ९३ जनसंख्यामा गरिएको थियो। यस्तो सर्भे हरेक ५ वर्षको अन्तरालमा गरिन्छ।

डा हरि रिजाल शल्यक्रिया बिना नै गरिने एक अत्याधुनिक उपचार पद्धति हो, पिआरपी (प्लेटलेट रिच प्लाज्मा) सम्बन्धी नयाँ प्रविधि। यसले हड्डी तथा मांसपेसीका दीर्घकालीन समस्याहरुलाई स्वभाविक तथा प्राकृतिक रुपमै चिरस्थायी उपचारलाई बढावा दिएर पीडा कम गर्छ। लेटलेटहरू रगत जम्न मद्दत गर्ने महत्वको लागि राम्ररी परिचित छ। प्लेटलेटमा सयौं प्रोटिन हुन्छन्, जसलाई ग्रोथ प्mयाक्टर्स भनिन्छ। हड्डी तथा मांसपेसीको दुखाइको उपचारमा ग्रोथ प्mयाक्टर्सको भूमिका अत्यन्त महत्वपूर्ण मानिन्छ। पिआरपी तयार गर्दा सबैभन्दा पहिला बिरामीबाट नै रगत झिकिन्छ। त्यसपछि एक प्रकारको रोटे मेसिनको सहायताले प्लेटलेटहरू अन्य रक्त कोषहरूबाट अलग गरिन्छ। यसरी प्लेटलेट रक्तकोषिका छुट्याउने प्रक्रियालाई चिकित्सकीय भाषामा सेन्ट्रिफ्युगेसन भनिन्छ। यस प्रक्रियाबाट प्लेटलेटको सांख्यिक घनत्व बढेर जान्छ। यसरी तयार परिएको घानत्विक प्लेटलेटला

महिलाको तुलनमा ५ गुणा बढी पुरुष अम्मली, विद्युतीय चुरोट प्रयोग गर्ने १.७ प्रतिशत काठमाडौं – नेपालका २८ दशमलव ९ प्रतिशत नागरिकले चुरोट तथा सुर्तिजन्य पदार्थ सेवन गर्ने गरेको एक सर्भेक्षणले देखाएको छ। नेपाल सरकार र विश्व स्वास्थ्य संगठनको आर्थिक र प्राविधिक सहयोगमा नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्ले गरेको नेपालमा नसर्ने रोग सम्बन्धि जोखिम तत्वको सर्भेक्षण (स्टेप्स सर्भे)ले उक्त तथ्यांक देखाएको हो। सर्भेक्षणले महिलाको तुलनामा पुरुषहरु ५ गुणाभन्दा बढी अम्मली रहेको देखाएको छ। सर्भेक्षण अनुसार नेपालका ४८ दशमलव ३ प्रतिशत पुरुष र ११ दशमलव ६ प्रतिशत महिलाले चुरोट तथा सुर्तिजन्य पदार्थ सेवन गर्छन्। सर्भेक्षण देशभरका १५ देखि ६९ वर्ष उमेरका ५ हजार ५ सय ९३ जनसंख्यामा गरिएको थियो। यस्तो सर्भे हरेक ५ वर्षको अन्तरालमा गरिन्छ। सर्भेक्षण गत फेब्रुअरीदेखि मे सम्म गरिएको थियो। सर्भेक्षण अनुसार चु

सरोज ढुङ्गेल काठमाडौँ । चिनी रोगका रूपमा चिनिने मधुमेह उमेर ढल्कँदै गएपछि लाग्ने विश्वास गरिन्थ्यो तर वीर अस्पतालको मधुमेह बहिरङ्गमा दिनहँुजसो बालबालिका र युवासमेत मधुमेह उपचारकै लागि आउने गर्छन् । दुई वर्षदेखि १५ वर्षसम्मका बालबालिका पनि वीर अस्पतालको मधुमेह एकाइमा आउने गरेका छन् । यसले देखाउँछ अब चिनी रोग सबै उमेरका मानिसमा नछोड्ने रोग बनिसकेको छ । वीर अस्पतालका वरिष्ठ मधुमेह रोग विशेषज्ञ डा. दीपक मल्लले दुई वर्षको बालकलाई समेत मधुमेह भएको जानकारी दिँदै मधुमेह उमेर वृद्धिसँंगै हुन्छ भन्ने गलत धारणा फैलिरहेको बताउनुभयो । उहाँले ३० वर्ष कटिसकेपछि अनिवार्य मधुमेह भए नभएको परीक्षण गर्न सुझाव दिनुभयो । केही दिन पहिले मैतीदेवी घर भएका एक १४ वर्षीय किशोर मधुमेह लागेर उपचारमा वीर अस्पतालमा आउनुभएको थियो । उहाँ नियमित चिकित्सकको निगरानीमा हुनुहुन्छ । ९५ किलो तौल भएका १४ वर्षीय किशोर मधुमेहको