स्वास्थ्य

२०७७ असोज ७ केही वर्षयता नेपालमा क्यान्सरका बिरामी निरन्तर बढिरहेका छन्। यो हुनुमा आममानिसमा क्यान्सर रोग पनि निको हुन्छ भन्ने जनचेतना बढ्नु र देशमै क्यान्सर रोग डाइग्नोसिस सुविधा बढ्नु पनि हो। विगतमा क्यान्सर रोग कम थियो र अहिले बढ्यो भन्न सकिँदैन किनभने विगतमा गाउँदेखि सहरसम्म मानिसमा रोग लुकाउने प्रवृत्ति थियो भने क्यान्सर रोग उपचार गर्ने अस्पताल निकै कम र सीमित ठाउँमा मात्र उपलब्ध थिए। यसको कारण बिरामीको बिना डाइग्नोसिस अर्थात् रोग पत्ता नलागी मृत्यु हुने गर्थ्यो। तर मृत्यु कुन रोगको कारणले भयो भन्ने थाहा नै हुँदैनथ्यो। नेसनल क्यान्सर इन्स्टिच्युट अफ अमेरिकाको अनुसन्धान अनुसार ७० वर्षभन्दा बढी उमेरपछि करिब ८५ प्रतिशत मानिसमा कुनै न कुनै क्यान्सर लागिसकेको हुन्छ। तर त्यो उमेरमा क्यान्सर प्राय: कम एग्रेसिभ हुने हुनाले कम प्रभावित हुन्छन्। अर्ली क्यान्सर रोग डाइग्नोसिस भएमा र उचि

परिवारले गरेको अपील सहित मङ्लबार, अशोज ६, २०७७ धरान असोज ६ । रिंगटा चले पछि झापा मेचीनगर की पवित्रा देवी तिम्सिना रिंगटा लाग्यो कमजोरी महसुस भए पछि उनलाई झापा बीरतामोडको कन्काई अस्पतालमा असोज १ गते भर्ना गरियो । त्याहाँ २ गते टाईफाईड भएको भनेर चिकित्सकले बताए । त्यस पछि आईसियुमा राख्नु पर्छ भनेर सोही बमोजिम दुई गते आईसियुमा राखियो । त्यस पछि भोलितिर वार्डमा सारिन्छ राम्रो भएको छ भनेर परिवारलाई चिकित्सकले ब्याख्या गरे । पवित्रा देवी बोल्ने, खाने, ब्रस गर्ने आफै शौचालय जाने गर्थिन् । तर अचानक तीन गते फेरी जटिल छ भनेर चिकित्सकले अवगत गराए । राम्रो ठाँउमा लानुस् भने । त्यसै आधारमा विपी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा परिवारकै सदस्यले प्रतिष्ठानका निर्देशक डा. गौरी शंकर शाहलाई साझँ सम्पर्क गरी आईसियु र भेन्टिलेटर छ छैन भनेर सोध्दा भोली ल्याउनुस् हुन्छ भनेर जवाफ दिए । परिवारका तर्फबाट जार

६ असोज २०७७ काँकरभिट्टा । दुवै मिर्गौला फेल भएका विर्तामोड नगरपालिका वडा नं।–६ का बुद्धराज लिम्बूले उपचारमा सहयोग गर्न आग्रह गरेका छन् । आर्थिक अवस्था कमजोर भएका कारण उपचार खर्च अभाव भएकाले खर्च जुटाउन नसक्दा उपचारबाटै बञ्चित हुनुपरेको उनले बताए । दुवै मिर्गौला अस्वस्थ्य भएपछि गत असारदेखि थला परेका ३५ वर्षीय बुद्धराजको उपचार खर्च जुटाउन बुद्धराज लिम्बू बचाउ अभियान सञ्चालन गरिएको छ । रोहित लिम्बूको संयोजकत्वमा गठित समितिले झण्डै एकमहिनाको अवधीमा नौलाख बढी रुपैयाँ सहयोग जुटाएपनि उपचारका लागि सो रकम पर्याप्त नहुनेभएपछि अभियान संचालन गर्नु परेको अभियानका संयोजक रोहित लिम्बूले सहयोगका लागि अपिल गरेका छन् । दुई सन्तानका बाबु बुद्धराजलाई उनकी श्रीमती पिङ्कीले मिर्गौला दिने भएपनि ट्रान्सप्लान्ट गर्नु पहिले र त्यसपछि लाग्ने खर्चका लागि पीडित र अभियानका संयोजक दुवैले सहयोगका लागि अपिल गरेका ह

२०७७ असोज ६ मंगलबार के हो आँखामा हुने स्ट्रोक? धेरैजसोले स्ट्रोक (ब्रेन या टाउकोमा रगत जमेको/रगतको नली थुनिएर मृत्यु भएको वा प्यारालाइसिस भएको) का बारेमा त सुनेकै हुन्छ। त्यसैगरी हार्ट अट्याकको बारेमा पनि प्रत्येक दिन सुनिरहेकै हुन्छ। तर कतिपयलाई 'आँखाको स्ट्रोक' भन्ने शब्द नौलो लाग्न सक्छ। आँखामा पनि एक प्रकारको स्ट्रोक वा भनौ हार्ट अट्याक जस्तै अवस्था आउन सक्छ। आँखाको रेटिना (दृस्टिपर्दा) मा हुने स-साना रगतका नशा थुनिएर वा रगतको नशा फुटेर यस्तो अवस्था आउन सक्छ। आँखामा हुने स्ट्रोक जस्तो अवस्था कति प्रकारका हुन्छन्? दिमागमा हुने Haemorrhagic र Ischemic stroke जस्तै आँखामा पनि यो 2 प्रकारको हुन्छ। रगतको नशा फुटेर आउने अवस्था लाई Central Retinal Vein Occlusion (CRVO) अथवा Branch Retinal Vein Occlusion (BRVO) भनिन्छ, जसलाई दिमागमा हुने haemorragic stroke सँग तुलना गर्न सकिन्छ।

५ आश्विन २०७७ जनादेश विशेष । कोरोना भाइरस महामारी बनिरहँदा भाइरसविरद्धको खोपको प्रतीक्षा संसारभर चलिरहेको छ । विभिन्न मुलुकले सयौंको संख्यामा कोरोना भाइरस खोपको अध्ययन गरिरहेका छन्, यी मध्ये नौ किसिमका खोपले तेस्रो चरणको क्लिनिकल परीक्षण पार गरिसकेका छन् । तीन चरणा पार गरेका मध्ये चार खोप निर्माता कम्पनी चिनियाँ हुन् । चिनियाँ खोपको क्लिनिकल परीक्षणमा चीन लगायत १ सय २५ वटा मुलुकका ३१ हजार स्वयंसेवकले भाग लिएको बताइएको छ । नोभेम्बरसम्म उपलब्ध भैसक्छ- चिनियाँ अधिकारी चिनियाँ खोपको परिणाम निक्कै राम्रो छ । खोपले एन्टिबडी उत्पन्न गर्न सफल भएको परीक्षण नतीजाबाट देखिएको छ । स्वयंसेवकमा गम्भीर नकारात्मक असर देखिएन तर थकान वा टाउको दुख्ने समस्या भने देखिएको छ । चिनियाँ रोग नियन्त्रण केन्द्रका विशेषज्ञ वु क्वी चनले आगामी नोभेम्बरबाट चिनियाँ खोप सर्वसाधारणलाई प्रदान गर्ने बताएका छन्

२०७७ असोज ५ सोमबार सन् १९९४ बाट नै २१ सेप्टेम्बरलाई विश्व अल्जाइमर दिवसका रुपमा मनाउने गरिएको भए पनि सन् २०१२ देखि प्रत्येक सेप्टेम्बरमा विश्व अल्जाइमर महिनाका रुपमा मनाउन थालियो। यो महिना र विशेषगरी २१ सेप्टेम्बरको दिन डिमेन्सिया ( स्मरण शक्तिमा क्रमिक ह्रास हुन गई स्मरण शक्ति नै नहुनु) सम्बन्धी जागरूकता र डिमेन्सिया वरिपरि रहेको कलंकलाई चुनौती दिन अन्तर्राष्ट्रिय अभियानको रुपमा परिचित छ। अलजाइमर डिजिज इन्टरनेसनल (एडिआई) ले विश्वव्यापी रूपमा गरेको एक अध्ययन अनुसार प्रत्येक ३ जना व्यक्तिमध्ये २ जनाले यो विश्वास गर्छन् कि, उनीहरूको देशमा डिमेन्सियाको बारेमा थोरै व्यक्ति वा केहीले मात्र बुझ्न सकेका छन्। झन् नेपाल जस्तो मुलुकको अवस्था यही अनुरुप अनुमान गर्न सकिन्छ। डिमेन्सियामा मस्तिष्कमा भएका कोषिकाहरुमा एक प्रकारको खराब प्रोटिन जम्मा हुन्छ, जसले गर्दा हाम्रो स्मरण शक्तिमा क्रमिक ह्

काठमाडौँ : विगत लामो समयदेखि चिकित्सा क्षेत्र सुधारको माग गर्दै राज्यको ध्यानाकर्षण गराउन आमरण अनशन बसेर सर्वसाधारणको मन जित्दै आएका डा. गोविन्द केसी १९ औँपटक आमरण अनशन बसेका छन् । पछिल्लोपटक कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा एमबीबीएस कार्यक्रम सञ्चालन हुनुपर्नेलगायत माग राखेर ६ दिनअघि जुम्लामा आमरण अनशन बसेका डा. गोविन्द केसीले राखेका माग पूरा गर्न दबाब दिँदै काठमाडौँमा प्रदर्शन सुरु भएको छ । माइतीघर मण्डलामा शनिबार केसीका समर्थकहरूले ‘डा. केसीका माग पूरा गर, डा. केसीको जीवन रक्षा गर’ लगायत नारा लेखिएको प्लेकार्डसहित युवाहरूले प्रदर्शन गरेका छन् । कोरोना संक्रमणको त्रासका कारण भौतिक दूरी कायम गर्न भन्दै एक ठाउँमा ५ जना मात्र जम्मा भएर प्रदर्शन गरिएको डा. केसकिा समर्थकहरूले बताए । डा. केसी कोरोना भाइरसको पीसीआर परीक्षण व्यापक बनाउनुपर्ने, निःशुल्क गुणस्तरीय शिक्षा र स्वास्थ्यमा

असोज ४, २०७७ काठमाडौँ – स्थानीय तहका जनप्रतिनिधिहरूले नागरिकको सचेतना नै कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) बाट बच्ने प्रभावकारी उपाय भएको बताएका छन् । कोरोनाबाट उत्पन्न समस्या समाधान गर्न अबको परिस्थिति सामना गर्न नागरिक आफैँ सचेत बन्न जनप्रतिनिधिले आग्रह गरेका छन् । नेपाल नगरपालिका सङ्घका अध्यक्ष एवं धुलिखेल नगरपालिकाका प्रमुख अशोककुमार व्यञ्जुले कोरोना भाइरसबाट सिर्जित समस्या समाधान सरकार र जनप्रतिनिधिले मात्र गरेर नहुने भन्दै यसमा नागरिक आफैँ सचेत बन्नुपर्ने सुुझाव दिए । अब आर्थिक पक्ष चलायमान बनाउन नसके कोरोनाले भन्दा पनि भोकमरीको समस्या उत्पन्न हुनसक्नेप्रति उनीहरूले चिन्ता व्यक्त गरे । प्रमुख व्यञ्जुका अनुसार हरेक नागरिकले मास्क लगाउने, सेनिटाइजर प्रयोग गर्ने, सामाजिक दूरी कायम गर्ने लगायतका स्वास्थ्य मापदण्ड पालना गर्न सके कोरोना नियन्त्रण हुन सक्ने भन्दै त्यसका लागि नागरिक सचेत ब

असोज ४, २०७७ काठमाडौँ – पछिल्लो २४ घण्टामा नेपालमा थप एक हजार २०४ जनालाई कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) सङ्क्रमण देखिएको छ । देशका विभिन्न प्रयोगशालामा १० हजार ३३३ जनाको पीसीआर परीक्षण गर्दा एक हजार २०४ जनालाई कोरोना पुष्टि भएको स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता प्रा.डा. जागेश्वर गौतमले जानकारी दिए । अघिल्लो दिनको भन्दा शनिबार सङ्क्रमण घटेको छ । शुक्रबार देशभर दुई हजार २० जनामा कोरोना सङ्क्रमण देखिएको थियो । शनिबार थपिएसँगै नेपालमा सङ्क्रमितको सङ्ख्या ६२ हजार ७९६ पुगेको छ । देशभर सक्रिय सङ्क्रमितको सङ्ख्या १७ हजार १२९ छ । पछिल्लो २४ घण्टामा देशभर थप एक हजार ४४७ जना उपचारपछि निको भएर डिस्चार्ज भएका छन् । योसहित डिस्चार्ज हुनेको कुल सङ्ख्या ४५ हजार २६७ पुगेको छ । डा. गौतमले शून्य सङ्क्रमित रहेका जिल्ला सातवटा र पाँच सयभन्दा माथि उपचाररत सङ्क्रमित जिल्ला नौवटा रहेको बताउनुभयो ।

२०७७ असोज ३ शनिबार कमलराज बराल डाक्टरी पेसालाई संसारभर सम्मानजनक रूपमा हेरिन्छ। सुन्दा जति सजिलो छ, डाक्टर बन्न र काम गर्न त्यति सजिलो चाहिँ छैन। अझ नेपालजस्तो देशमा कठिनाइ धेरै छन्। नेपालमा अहिले डाक्टरलाई जति सम्मान छ, त्यति नै डर र त्रास पनि छ। आफूले गल्ती गरेर हुने डरभन्दा बढी विनाकारण नबुझेर समाजले तिरस्कार गर्ने होकी भन्ने डर छ। सायद यस्तै परिस्थितिले होला स्नातक उत्तीर्ण गरेका नेपाली डाक्टरहरु विदेशिने क्रम बढ्दो छ। नेपाली डाक्टरहरु विदेशिन किन बाध्य छन् त? यसबारे यो लेखमा चर्चा गर्न खोजिएको छ। स्वास्थ्यकर्मीमाथि भएका हिंसात्मक गतिविधि सन् २०१३ मा बागलुङमा गरिएको एउटा सर्भेमा ६४.७ प्रतिशत स्वास्थ्यकर्मी कुनै न कुनै तवरबाट हिंसाबाट पीडित भएको देखाउँछ। ११.३ प्रतिशतलाई शारीरिक आक्रमण गरिएको पाइएको छ, ५८.८ प्रतिशतलाई मौखिक गालीगलोज र ११.३ प्रतिशतलाई यौन दुर्व्यवहार गरिएको पाइ